De Turkije express

Op zondag 12 augustus liep om 05:00 uur de wekker af. In het stikkedonker zijn we aan de gang gegaan om het schip zeeklaar te maken voor de geplande tocht naar Constanta. Vandaag nemen we afscheid van de Donau en maken we kennis met de Zwarte Zee.
Om kwart voor zes begon het ochtendgloren en een half uur later maakten we los met goed zicht. De Grib-files van die ochtend voorspelde aflandige wind, NW Bft 3-4 met kans op regen in de middag. Door een route redelijk dicht onder de kust te nemen moet het allemaal prima gaan!

het dunne rode lijntje is onze route
klik op de foto's voor een vergroting

En zo voeren we de laatste kilometer van de Donau af. Geen fanfare, geen juichende menigte, zelfs geen bordje met "KM 0" zoals dat bij Solina staat. Heel simpel: waar de deining begint eindigt de Donau. En er stond redelijk wat deining. Niet problematisch, want hij liep met ons mee, maar na vier maanden op de rivieren toch weer even wennen. Ik wist dat ik redelijk ver (ca. 5 km) de zee op moest om vrij te sturen van de zandbanken , dus niets bereidde ons voor op die plotselinge branding vlak voor de boeg en de doffe dreun waarmee we op die zandbank sloegen. De volgende golf pakte ons van achteren op, draaide het schip 90 graden en knalde ons wederom op diezelfde plaat, zijdelings ditmaal. Ik was als de dood dat de tweede golf ons opnieuw negentig graden zou draaien en dan roer en schroef op de plaat zou smakken, dus toen die kwam en ons optilde heb ik vol achteruit geslagen en tegelijk met boeg- en hekschroef geprobeerd het schip weer negentig graden terug te laten draaien. En dat lukte! Dit keer geen smak maar wat gekras en daarna waren we vrij.

Ja, en dan? Niets op de kaart, niets in het water. In plaats van pal oost ben ik zuidwest gaan varen, parallel aan de kust en zo'n twee km er buiten, hopend dat de dieptemeter bijtijds zou waarschuwen voor naderende ondieptes. Door die koers te kiezen hoopten we ook zo snel mogelijk uit de riviermonding te komen en uit de buurt van al die sedimentophopingen. Helaas: als iets onbetrouwbaar is gebleken de laatste weken, dan is het de dieptemeter. Of hij kan niet overweg met stroming of niet tegen sediment in het water, maar hij valt veel te vaak uit en staat dan waardeloos te knipperen op de meest ongelegen momenten. Ook nu weer en zuiver op het zicht en gevoel zijn we langzaam van die plek weggevaren met de bibbers in de benen. Stel je voor: in Roemenië, 2 km uit de kust vastgelopen op een zandbank met golven die je elke keer weer oppaken en nog verder op die plaat zetten. Wat een dramatisch einde van deze prachtige reis!!
Uiteindelijk ging de dieptemeter weer functioneren en heb ik steeds weer de koers verlegd zodanig dat hij steeds waarden van meer dan tien meter aangaf. Ik vertrouw dat ding niet meer en vaar nu op zeker. Helaas weken we daardoor steeds meer af van de geplande koers onder de kust en de enige optie die ons restte was om dan maar een rechte lijn uit te zetten naar Constanta, een koers die op haar verste punt zo'n veertig km. van de kust lag. Ongemerkt waren we daardoor in een ander wind- en golvenpatroon terecht gekomen. De wind was nog steeds aflandig, maar heeft nu wel 40 km om golven op te bouwen.
's Middags om een uur waren we nog 31 km van Constanta verwijderd toen er zich plotseling dreigende onweerswolken opbouwden. Links en rechts van onze route ontwikkelden zich stortbuien die zonder ons nat te maken aan ons voorbij trokken. Daarachter nam echter de wind toe: van een rustige Bft.3 naar een volle 5 en erger. De golven van 0,5 meter werden 1 meter en bleven groeien. Toen realiseerden wij ons dat door de rechtstreekse route te nemen alle voordelen van de aflandige wind teniet waren gedaan en dat we de volle laag gingen krijgen. Om 2 uur was het zover: de wind nam plotseling toe naar Bft. 6-7 en de golven werden meer dan 2 meter. In een laatste poging dit geweld te ontsnappen hebben we het schip in de wind gekeerd om dichter bij de beschutting van de kust te komen, maar die poging hebben we na tien minuten moeten opgeven. Het schip stond bijna op z'n staart tegen de golven op om vervolgens in het golfdal te smakken met zoveel geweld dat het buiswater finaal over de tent heenspatte. De bakskist ging aan de wandel, de boeken vlogen in het rond, de fietsen donderden van het bed in de voorkajuit, in de kasten hoorden we van alles verschuiven, de deurtjes van de kledingkasten stonden te klepperen, kortom: gillende chaos. Het was duidelijk dat dit geen haalbare koers was, vooral vanwege het risico dat een golf door de tent heen zou komen.

van uur tot uur

We hebben het schip dus gekeerd en zijn met de storm mee gaan varen op een zuid-zuid-oostelijk koers hetgeen betekende dat we Constanta niet gingen halen. Gedurende de volgende uren hebben we steeds weer geprobeerd onze koers naar het westen en de kust te verleggen, maar aangezien de golven nog steeds hoger werden, werd die ruimte alsmaar kleiner en op een gegeven moment was slechts een koers van 145 +/- 10 graden mogelijk. Kwam ik daarbuiten dan ging het schip onherroepelijk rollen en bestond zelfs het gevaar dat een golf je dwars zou zetten. Op die koers staken we de shipping lanes over en heb ik een zeeschip moeten vragen om voor ons uit te wijken aangezien wij dat zelf niet konden. Zonder een antwoord te geven veranderde dat schip direct van koers en liep vlak achter ons door. Die lui zullen wel gedacht hebben: wat doen die hier in Godsnaam!

Om 16:00 uur trokken we de conclusie dat ook Varna onbereikbaar was en om 17:00 uur heb ik Juliette er maar op voorbereid dat we de storm gewoon moesten uitzitten en dat het een lange nacht ging worden.
Juliette was al vanaf de zandbank zeeziek. Nadat we noodgedwongen gekeerd waren en voor de storm uitvluchten, is ze met gevaar voor eigen leven naar beneden gegaan om in de chaos van de cabine de Primatour te halen en een tas vol te proppen met flesjes water, koekjes en Bounties en heeft die mee naar boven gesleurd. Gelukkig werkte de Primatour snel en heeft ze daarna geen last meer gehad.
En zo gingen we de nacht in. Vastgekluisterd in onze (prima!) stoelen, reddingsvesten om, kots-en pisemmer onder handbereik met af en toe een slok water en een koekje. Gelukkig was ik erin geslaagd de autopilot zodanig in te stellen dat hij zelfs dit weer aankon. Met de versterkingsfactor op 12 (normaal 7-8) en de golffactor op 2 (normaal 0) corrigeerde hij elke slinger en hield ons recht in de golven. In het begin heb ik een paar uur met de hand gestuurd, maar daar wordt je dood- en doodmoe van. Dat had ik nooit 12 uur, laat staan 36 uur kunnen volhouden, maar gelukkig nam de autopilot dat probleem weg. Juul ging af- en toe een paar uur op bed liggen en kwam dan weer boven zodat ik in de stuurstoel wat kon doezelen.

De nacht was stikdonker en dat was misschien maar goed ook. Rond middernacht was de storm op z'n hevigst en af en toe zag je het wit van de brekers op ooghoogte voorbij komen. Als je achterom keek zag je zo'n breker op vlaggenmasthoogte op je afkomen, het achterschip optillen, het schip maakt snelheid (tot 14 km/uur), vervolgens rolt de golf onder het schip door en glijd het, boeg omhoog, weer het golfdal in waarbij de snelheid afneemt tot 9 km/uur. En zo ging dat elke paar minuten: omhoog en versnellen, omlaag en vertragen. Een kermisattractie is er niks bij.

Bij dageraad (06:00 uur) was de situatie nog steeds onveranderd. Golven van 3-4 meter die nu ook af en toe door elkaar lopen waardoor we weer heviger gaan rollen. Wel kunnen we langzaam iets meer zuidelijk gaan varen. De hoop om de Roemeense of Bulgaarse kust te bereiken hebben we al lang geleden laten varen en de hoop is nu dat de storm ons rechtstreeks de Bosporus inblaast en dat we in Istanbul uitkomen.
Om 10:00 die maandagochtend was duidelijk dat ook dat geen haalbare kaart was. Opnieuw werden we naar het oosten gedwongen en om 12 uur ben ik gaan zoeken naar een veilige haven aan de Turkse kust die min of meer op onze gedwongen koers lag en dat werd Kefken. De koers er naartoe vastgezet in de Autopilot en dan maar door.
's Middags om 14:00 uur nam eindelijk de wind af, maar de golven bleven hoog tot op 2 km van de kust. Pas toen werd het wat rustiger en durfden we weer uit onze stoelen te komen. Om 19:30 liepen we de vissershaven van Kefken binnen waar we werden opgevangen door wel 5 man die ons na 2 pogingen uiteindelijk vastmaakten aan een vissersschip, 3 dik van de kade. We hebben ons nog nooit zo veilig en zo welkom gevoeld als in Kefken.

Zevendertig uur duurde de tocht waarin we 460 km hebben afgelegd. De motor heeft niet één keer gesputterd, het schip heeft wederom zijn volstrekte betrouwbaarheid getoond, onze stoelen: als we die niet gehad hadden!!!zo veilig voelen we ons daarin. En dan natuurlijk de autopilot, dat oude Vetus beestje met die zware hydraulische pomp onder het bed. Zevendertig uur lang, tientallen correcties per minuut heeft die ons op koers gehouden zo goed als geen mens dat zou hebben kunnen doen en er hoefde nog geen druppel olie bij!

We hebben de vissers bedankt, de ravage opzij geschoven, een kop soep gedronken en zijn naar bed gegaan om bij te komen van schrik en vermoeidheid. We zijn niet echt in gevaar geweest, maar we zijn nog nooit zo bang geweest!

SCHADERAPPORT:
1: de kabelaring aan bakboordzijde lag óp het boeisel in plaats van eronder. Met een paar man hebben we die er weer in kunnen "lopen". Is waarschijnlijk veroorzaakt in die 10 min dat we tegen de storm in gegaan zijn en een paar keer verschrikkelijk hard in een golfdal zijn geklapt.
2: het kabeloog van een van de davitkabels waaraan de Zodiac hangt is losgeschoten. Gelukkig zeker ik de Zodiac altijd tegen het slingeren met zijn landvasten en extra spanlijnen en daar is hij aan blijven hangen. Toen ik met dit probleem aan de wal kwam de volgende ochtend, was er direct een Turkse visser die de losse onderdelen van me overnam, poolshoogte aan boord nam en verdween. Na een half uur kwam hij terug, rommelde in mijn gereedschapskist en zette de kabel weer vast met 2 klemmen, waarna we samen het bootje weer hebben opgehangen!! Het enige dat hij accepteerde was een glaasje limonade!
3: De hydrofoor gaf geen water meer. Door het slingeren is er vuil van de wanden van de tank losgekomen dat het filter verstopte. Het filter schoongemaakt en alles was weer ok!
4: De bakskist was gaan schuiven. Die wordt voortaan gezekerd met een spanband.
5: De voordeur is op een gegeven moment uit zijn klem geschoten en zo hard dichtgeslagen dat alle lijmverbindingen zijn gebroken en de complete sponning loszit. Gelukkig is het glas heel gebleven!!
6: de kleine koelkast is uit zijn behuizing gekomen, wel blijven zitten.
7: Toen we de keukenkastjes openmaakten kwam de hele huisraad naar buiten. Een theeglas viel daarbij op de kraan en spatte in honderden stukjes uit elkaar.

Al met al: tegen 12 uur de volgende ochtend was behalve de voordeur alles weer gerepareerd en was het schip weer klaar voor het volgende traject. De bemanning had wat meer tijd nodig om bij te komen!!