Wetenswaardigheden: varen in Duitsland

Wij realiseren ons dat onze blog het heel vaak heeft over onze dagelijkse beslommeringen en al het varen als vanzelfsprekend beschouwt.
Vandaag een aflevering voor alle bootjesmensen onder onze lezers. Ik zal proberen zoveel mogelijk wetenswaardigheden bij elkaar te schrijven die van nut kunnen zijn voor diegene die na ons zich aan hetzelfde avontuur willen wagen.
1: Stroom en tegenstroom.
Op Rijn, Main en Main-Donau Kanal praat men over het varen "zu Berg" (stroomopwaarts) of "zu Tal" (stroomafwaarts). Op de Donau gebruikt men voor diezelfde begrippen de termen "Unterwasser" en "Oberwasser".

Het eerste deel van onze reis ging "zu Berg", via 3 etappes.

De eerste etappe, de Rijn,  heeft ons tot een hoogte van 81,74 meter gebracht via natuurlijk verval en hard werken tegen de stroom in.
De tweede etappe, de Main heeft ons vervolgens via 34 enorme sluizen (lengtes tot 340 meter) met een maximaal verval van 10 meter tot een hoogte van 232 meter gebracht.
De derde etappe, het Main Donau Kanaal bracht ons via een serie van 11 sluizen tot het hoogste punt van onze reis: 406 meter boven de zeespiegel. Aanvankelijk nog rustig met sluizen van 8 en 10 meter verval, maar allengs harder met sluizen met een verval van 24,5 meter!

Het Waterscheidingsmonument op
het hoogste punt van onze reis.

Het hoogste punt werd bereikt bij de sluis Hilpoltstein op km 99 in het MDK. Even verderop staat een gedenkteken van de ingebruikname van het MDK die tevens de waterscheiding markeert. In theorie is het zo dat al het water voor dit monument uiteindelijk naar de Noordzee vloeit, al het water na het monument vloeit naar de Zwarte Zee.
Het tweede deel van onze reis, de 2432 kilometer vanaf Hilpoltstein naar de Zwarte Zee, gaat "zu Tal" via twee etappes.
De vierde etappe van 72 km gaat via het MDK, met 5 sluizen brengt ons op een niveau van 338 meter boven de zeespiegel
De vijfde etappe van 2360 km  via de Donau heeft nog 18 sluizen, maar het meeste verval gaat via de natuurlijke manier. lekker stroomafwaarts met een gangetje van 4-5 kilometer/uur.

2: Het sluizen.

Bij de sluis meldt je je als volgt: "Schleusse Mitteldorf, hier Sportboot zu Berg".
(Ongeacht hoe groot je bent: je bent en blijft een Sportboot, dus je stelt niets voor. Een Duitser blijft altijd beleefd maar ziet er echt geen been in om je een uurtje of wat bij de sluis te laten wachten op een vrachtschip!)
Nadat de sluis meldt: "Schleusse Mitteldorf hört", zeg je nogmaals: "hier Sportboot zu Berg, wir sind am Uferkilometer 123, können wir Schleussen?".
Meestal krijg je daarna een vrij uitvoerige beschrijving van de situatie, Of hij ligt te wachten, of bezig is zu Berg of zu Tal, of je moet wachten op een achterop komend schip etc. Of je het nu leuk vindt of niet wat je te horen krijgt: altijd beleefd blijven! en je ziel in lijdzaamheid bezitten. Als je kwaad wordt heb je het verbruid en is de uitslag voorspelbaar: je gaat lang wachten.
Wat wel eens wil helpen: laten merken dat je overzicht hebt. AIS is hier van onschatbare waarde: "Schleusse ich sehe dass gerade die "Albatros" ausfahrt, kann ich mit zu Berg?" En dat terwijl je nog 2 km weg bent. Je hoort de man denken, hoe weet ie dat?? Daarna: "als Sie schnell sind können sie mit" Bingo!
Problematisch is overigens wel dat naarmate je verder Duitsland inkomt, het accent dikker wordt en soms nauwelijks verstaanbaar is. Als ik het niet versta probeer ik meestal samen te vatten wat ik denk gehoord te hebben, in de hoop dat hij dat bevestigt dan wel corrigeert.

er zijn ook aparte Sportboot sluizen.
Grootste breedte: 4 meter

Wat uitermate belangrijk is dat, zodra je vastligt in de sluis, je dat ook nog eens meldt: "Sportboot hat festgemacht". In het begin hadden wij dat niet door en lagen soms minuten te wachten totdat de deur eindelijk dicht ging. Tot een keer een sluiswachter ons vermanend toesprak en ons erop wees dat dit van ons verwacht werd.
Overigens: al het marifoonverkeer met de sluis is meestal full duplex. Dat betekent dat wat jij tegen de sluis zegt alleen door de sluis gehoord wordt, maar dat wel iedereen hoort wat de sluis antwoordt. Ik vind dat zelf erg vervelend. Jij hoort niet wanneer een ander schip de sluis oproept en als je dan tegelijkertijd iets vraagt of meldt merk je niet dat je boodschap dus niet aankomt. Ga overigens niet te snel in de herhaling. Het kan zijn dat hij met iets bezig is en je na een minuut alsnog antwoord geeft.

Main: enorme sluizen, vaak dubbel uitgevoerd

Alle sluizen in de Main laten water binnen en buiten via de deuren (zoals meestal ook in Nederland).
Dat betekent dus dat je altijd in de stroom ligt. En het is nou vervelend dat geen enkele sluis is ingericht op de afmetingen van een Sportboot. Er is dus maar een remedie: aan de trap. Nou zit die meestal een meter naast de muurbolders, dus wij gebruiken beide middenkikkers en 2 lijnen, een van de voorste kikker terug op de bolder, een van de achterste kikker naar de trap. Daarmee houden we hem meestal wel in bedwang. Na 2 sluizen hebben we het afgeleerd ons druk te maken dat boeg of hek soms ver uitzwaait, gewoon zorgen dat er niemand naast je ligt. En hij komt vanzelf wel een keer terug.

De sluizen in Main-Donau Kanaal (MDK) laten het water in en uit langs de wanden. Dat water is afkomstig uit 3 niveaus spaarbekkens die naast de sluis liggen. Als zo'n bekken leegloopt geeft dat een enorme boost en wordt het schip met geweld van de muur gedrukt. Gelukkig waren we tevoren door iemand gewaarschuwd. Gewoon laten gaan, verder dan het midden komt ie toch niet. Alleen: wel zo hoog mogelijk vastmaken aan trap of bolder want je gaat een paar meter omhoog als een snellift voordat hij even stilvalt. Op dat moment moet je weer naar de muur om de lijnen te verleggen en klaar te staan voor de volgende boost. Maak je te laag vast dan kan de lijn van de bolder schieten voordat je weer naar de muur toe kunt.

op ons gemak aan de Schwimmpoller

Gelukkig hoef je na sluis Eibach je hier geen zorgen meer over te maken. Te beginnen met die sluis liggen aan bakboordzijde (zu Berg) drijvende bolders (Transportwagens of meer populair: Schwimmpoller) ingebouwd. Even vastmaken en verder geen probleem meer. Natuurlijk zijn ook hier weer uitzonderingen: sluis Riedenburg heeft als enige de Schwimmpoller aan de stuurboordzijde!

Kijk overigens wel uit met die Schwimmpoller bij het zu Tal gaan. Zodra het water en het schip gaat zakken duurt het bijna 50-80 cm voordat ook de bolder begint te zakken. Je kunt je schip dus nog steeds ophangen. Doordat het schip dan met al z'n gewicht tegen de muur hangt worden de fenders geplet en rollen tussen schip en muur uit als de hele boel gaat zakken met alle gevolgen voor kabellaring en romp.



3: Havens etc.
Daar kunnen we kort over zijn: slecht, slechter, slechts.
De Rijn heeft nog redelijke voorzieningen en grote jachthavens. Dicht bij Nederland zijn voorzieningen en prijzen redelijk vergelijkbaar. Naarmate je verder komt worden de voorzieningen minder en de prijzen hoger.

aan de muur bij Erlangen. Elk passerend schip zorgt voor
een hoogteverschil tot 30-40 cm.

In Main en MDK is het zaak je aankomsthaven te plannen want aanleggen of ankeren "langs de kant" is er niet bij. Alle beschikbare havens zijn verenigingshavens en in de meeste zijn we vreselijk gastvrij ontvangen. Helaas ontbreken vaak de voorzieningen voor een boot van 12 meter en 16 ton. Steigers zijn meestal maar max. 6 meter want de meeste bootjes zijn niet langer dan 8 meter. De lengte is tot daaraan toe, maar de breedte is navenant. We passen dus stomweg niet in zo'n box.

Uitzonderingen daarop zijn een paar commerciële havens die we zijn tegengekomen: Emmerich, Wesel, Duisburg, Keulen, Frankfurt, Kelheim.  Goede voorzieningen maar hoge prijzen.

natuurlijk zijn er uitzonderingen
vrije aanlegplaats in Miltenburg

Verwacht niets van de steden of dorpen. Wij hebben er slechts een gevonden die ook maar iets doet voor de watersport in de vorm van aanlegplaatsen, kades of steigers. Sterker nog: wij hebben het stellige idee dat ze alles in het werk stellen om vrij aanleggen dan wel ankeren binnen hun grenzen onmogelijk te maken. Het lijkt erop dat ze hun ziel en zaligheid verkocht hebben aan de grote cruiseschepen die met hun 135 meter en vier- tot vijfhonderd passagiers veel meer geld in het laatje brengen. Ook de lokale rondvaartboten spelen daarin een rol (de goede niet te na gesproken!). En daarvoor moeten dus de kades vrij blijven. En dat gebeurt met allerhande verbodsborden dan wel met het weghalen van alles waar een pleziervaartuig aan zou kunnen vastmaken. U bent gewaarschuwd!!

Onverwacht: aangevallen door een zorgzame vader van 4 jongen.

Ook de Donau vormt daarop geen uitzondering. In principe kun je daarop vrij ankeren, in de praktijk laat je het wel uit je hoofd, tenminste: in het eerste stuk dat we tot nu toe gehad hebben (120 km) is de stroom te hoog en de vaarweg te smal. Achter de eilandjes mag/kun je niet komen en in de stukken achter de tonnen waar het wel zou kunnen lig je te rollen als een gek bij elk passerend schip.
Ook hier dus plannen. Gelukkig levert de Donau Pilot flink wat tips en ook andere reizigers hebben ons de nodige plekken gegeven waar we in de toekomst kunnen liggen. Na Duitsland schijn het overigens drastisch te verbeteren.

Weer een etappe afgesloten: de Main

Het is alweer enige tijd geleden dat we in Schweinfurt waren, waarover we een Duitstalige blog schreven.

einde van een etappe

Sinds die tijd hebben we de Main verlaten en zijn we alweer een heel eind gevorderd op het Main-Donau kanaal. Al die tijd hebben we prachtig weer gehad en hebben we kunnen genieten van al het schoons om ons heen. Het zijn dermate drukke dagen met varen, sluizen, aanleggen en excursies te voet dan wel te fiets dat er gewoon geen tijd overblijft om een blog te schrijven!

Na Schweinfurt hebben we wat verloren tijd goedgemaakt door in een ruk naar Bamberg te varen, vier sluizen en een stijging van iets meer dan 23 meter. We hadden ons enige zorgen gemaakt over de eerste sluis "Ottendorf" omdat in een boek dat we in Duitsland kochten (Beluga geht durchs Nadelöhr) in deze sluis de meest verschrikkelijke rampen met twee "Sportboten" worden beschreven: losgeslagen schepen, omhoogkomende vloedgolven, en Cruiseboten met grote hekgolven. Niets van dat alles, gewoon, met twee vingers in de neus hebben we deze sluis genomen. We hadden aangeklampt bij de "Gramper", een volgeladen vrachtschip van 75 meter en met hem zijn we in een halve sluis op ons dooie gemak naar boven gegaan. Ook de overige sluizen die dag hebben we met de Gramper gedaan en steeds geen enkel probleem.

Steiger van Motorbootclub Regnitz-Main in Bamberg

In Bamberg zijn we 2 nachten blijven liggen aan de steiger van de "Motorbootclub Regnitz-Main e.V, Bamberg" in de monding van de (snelstromende) Regnitz. Die steiger ligt aan een eiland gevormd door Main-Donau kanaal en de Regnitz en dat eiland wordt gebruikt voor de "Landesgartenschau". Behalve 4 Kisten wijn hadden we ook nog 2 toegangskaartjes voor die show gekocht bij Ralf in Schweinfurt. De volgende dag dus met onze kaartjes naar die show, erg handig: je loopt de steiger af, gaat door een toegangspoortje en je staat in de Gartenschau. Over de Schau zelf kunnen we kort zijn: ze moeten nog een paar keer in de leer bij de Keukenhof of de Tuinshow in Nuenen, dan komen we volgend jaar nog eens kijken. Het voorjaarspakket was al uitgebloeid en het zomerpakket moest de grond nog in denk ik. We hebben dus een hoop uitgebloeide tulpen en viooltjes gezien!!

Bamberg: klein Venedig

Bamberg zelf was erg leuk, vooral de Dom die dit jaar zijn Milenniumfeest viert: 1000 jaar geleden ingewijd! Maar ook Klein Venedig en de bruggen met hun prachtig beschilderde gebouwen zijn erg fraai.
Bamberg vormt ook het einde van onze tweede etappe op weg naar de Zwarte Zee: de bevaarbare Main stopt hier en gaat over in het Main-Donau kanaal. Niet dat dat een enorme overgang is, maar toch! Het gebeurt volkomen geruisloos, het is dat er een paar bordjes aan de kant staan, anders had je het punt nog gemist ook! De volgende dag dus de derde etappe: het Main-Donau kanaal (MDK vanaf hier).

Hafenmeister Jürgen in Frauen-aurach

De eerste stop aan het MDK was de haven van Motoryachtclub Forchheim waar we verschrikkelijk hard hebben gewerkt aan het vaarklaar maken van "Vaarttuigje" (poetsen, oppompen, buitenboordmotor erop, zeevast zetten). De nacht erna hebben we geslapen in de havenkom van Frauen-Aurach, vlakbij Erlangen. Daar wilden we inkopen gaan doen, maar door een akkefietje met de poortsleutel hebben we daar de hele volgende ochtend vastgelegen. Inkopen konden we dus pas gaan doen na de lunch en toen we terugkwamen was het te laat om nog weg te gaan. We zijn hier dus maar een extra nacht gebleven, niet omdat het zo mooi was, maar wel erg praktisch: Hornbach, MediaMarkt op 1,5 Km, Supermarkten op 800 meter.

intensief gebruik van de fietsjes: lekke band!

Vervolgens ging het door naar Nürnberg. We waren vroeg vertrokken en konden dus al om 11:40 vastmaken in de haven van "1 Motorbootclub Nürnberg". Ook hier waren we door de Beluga al bang voor gemaakt, met name voor de prijzen, maar ook dit viel alleszins mee. Een prima langssteiger, waar nog keurig een plekje voor ons vrij was, met wasmachine en -droger waar we 2 wassen in gedaan hebben en een prima verbinding naar de stad. Om 12 uur zaten we op onze fietsjes die we 3 km verder geparkeerd hebben bij het U-Bahn station van de Gustaf Adolfstrasse en verder zijn we met de trein gegaan.

het enige echte originele straatje in Nürnberg

Bij de Tourist Info aan het Hauptbahnhof vonden we een stadskaart met een rondwandeling van 2 uur die we vervolgens gemaakt hebben en ook hier weer die verbazing dat de Duitsers er in slagen van een volkomen vernielde stad (er is nog een (1) straatje in originele staat!) weer een complete "oude" stad weten te herconstrueren. Zou er nou nooit iemand op het idee gekomen zijn om te zeggen: "weg met die historie, we gaan een volledig nieuwe stad bouwen" ? Niet dat het niet mooi is; het is prachtig! Maar het blijft een kopie van wat er ooit gestaan heeft.
Van Nürnberg ging het de volgende dag naar Roth. Hier zijn we burgerlijk ongehoorzaam geweest en hebben vastgemaakt aan de kademuur van een overslagbedrijf in grind en stenen, vlak achter een enorme catamaran die daar lag afgemeerd. Het was al na vijven, dus er was niemand meer om daar tegen te protesteren. Bovendien: we hadden geen keus! In het MDK boek staat dat hier een jachthaven (in aanbouw) zou zijn. Aangezien dat boek uit 2007 stamt nam ik aan dat die intussen wel af zou zijn, maar helaas: hij is nooit gebouwd!! Dus aan de kademuur en kennis gemaakt met Angelika en Norbert die in 15 jaar deze catamaran eigenhandig gebouwd hebben, 3 weken geleden te water hebben gelaten en dit Pinksterweekend hun reis naar de .....Zwarte Zee gaan beginnen!! Die gaan we nog wel eens tegenkomen!

overnachting aan een kademuur in Roth

De volgende ochtend om 08:10 weer losgemaakt om de Wasserpolizei te ontlopen (de catamaran heeft een "Sonder Genehmigung") en op weg naar letterlijk het volgende hoogtepunt: het bereiken van het hoogste punt in onze reis. Na het nemen van 2 sluizen met een verval van 24,70 meter kwamen we aan op een hoogte van 406 meter boven de zeespiegel, een absoluut record voor Vaarttuig. Haar vorige record stond op 91,8 meter en stamde uit 2009, de reis door het Göta kanaal.. Een verviervoudiging!!

het rijke interieur van de Lorentius Kirche in Berching

Die dag eindigde de reis in Berching, eigenlijk puur toeval. We voeren door het stadje met een prachtige kademuur en ineens, zomaar: vlak voor het einde van die muur zaten er ineens 2 ringen in de muur. Dat is voor ons net zo goed als een geschreven invitatie! Vastmaken was snel gebeurd en na geluncht te hebben zijn de fietsjes aan de wal gezet om het dorp te verkennen. Dit keer vonden we authentieke historie: een volledig ommuurde stadskern met prachtige (orginele!) eiken deuren in de stadspoorten. Ook het kleine Lorentiuskerkje is een enorme verrassing. Aangelokt door het orgel zijn we het uiterlijk simpele kerkje ingegaan om binnen een rijk barokke aankleding te vinden. Prachtig houtsnijwerk, ten dele verguld, uitbundig stucwerk, ook al ten dele verguld, een enorm plafondfresco, kortom: je kwam ogen te kort om al dat moois te bekijken. Aan de muur, op twee tableaus, de namen van alle "Pfarrers" die ooit in dit kerkje pastoor zijn geweest: de eerste is ooit begonnen in 1304. Wordt je toch weer even stil van.....
En zo vervolgen we langzaam onze reis, nog maar een dag op het MDK en dan zit er weer een etappe op!

We houden jullie op de hoogte!

Schweinfurt

Im Laufe der Jahre haben wir die Gastfreundschaft vielen Häfen genossen und viele Liegeplätze gesehen. Aber noch nie haben wir so viel Gastfreundschaft genossen als auf der Liegeplatz in Schweinfurt.

"Vaarttuig" aan de "MainFranken"

Die Reise ging von Kitzingen nach Schweinfurt. Es war einer dieser schlechten Tage, an denen sonnige Momente plötzlich mit bedrohlichen Donner und schweren Regengüssen unterbrochen wurden. Juliette war regelmäßig mit den Linien in den Schleusen beschäftigt in ihr Regenkleidung.

Unmittelbar nach der letzten Schleuse für Schweinfurt dreht man um die Landstrecke die das Stau-Kanal von Schleuse-Kanal trennt um fest zu machen an einen langen Kai, fast direkt in der Innenstadt.

Alte Kranen

Während wir damit beschäftigt waren in unsere Regenkleidung meldet sich eine Person, der uns fragte, warum wir so weit von dem Boot der an einem Ende des Kais gelegen war, festgemacht haben? Nun, um nicht in den Weg zu sein beim abfahren und ankommen vielleicht? Ach, was: die fahrt nur in 2 Tage weg, warum machen Sie nicht gegen das Schiff fest?

Kurz gesagt, die betreffende Person war Ralf, Besitzer und Kapitän der "MainFranken" einem Fahrgastschiff das seinen Liegeplatz am gleichen Kai hat, neben dem "Alten Kranen" ein lokales Wahrzeichen" Er lud uns zum kostenlosen Liegeplatz gegen die MainFranken, könnte Strom zur Verfügung stellen und Wasser war auch kein Problem.

Um ehrlich zu sein: wir waren ein bisschen überwältigt von so viel Gastfreundschaft, aber schließlich haben wir wieder losgemacht und das Boot vertäut am Bug der MainFranken. Ralf hatte ein Fenster aufgeklappt und darin verschwand unserem Netzanschlusskabel. Als wir ihm an Bord eingeladen haben um ein Bier zu trinken bekamen wir eine gegen-Einladung: “Bei dir ist es viel zu klein und bei mir könnt Ihr Franken Wein ausprobieren”.

de "MainFranken"

Gegen so viele gültige Argumente konnten wir nicht halten, also 10 Minuten später saßen wir bei ihm an Bord und musste von einigen ausgezeichneten Franken Weißweine wählen. Ralf hatte nur nicht gesagt, dass in Bayern Wein in Zähneputzengläser serviert wird. Meine Güte, wir erhalten ein Glas von 0,25 Liter, bis zum Rand gefüllt, und dass trinkt man eben so schnell wie unsere normalen Weinglas. Um Schritt zu halten sind die Flaschen auch größer: 1 ltr. statt 0,7 Liter, sehr bequem.

4 Kisten Franken Wein!

Zur dritt haben wir die erste Flasche “Silvaner Trocken” geleert (auf ein ebenfals leerer Magen). Das ist nicht so schwierig wie es scheint, es gibt schließlich nur 4 Gläser aus einer Flasche!

Gerade als wir dachten genug war genug, kam eine weitere Flasche Rotling auf den Tisch. Rotling ist die Franken Variante von Rosé und mußte auch beurteilt werden!

Hup, wieder ein Liter. Ausgezeichneter Wein übrigens! Weißt du was: wir nehmen 2 kisten von jeder!.

Von trinken war das Gespräch nach essen gewandert: lieben Sie Spargel?? Aber natürlich!

Nun: Er hatte einen Freund, mit 50 polnischen Arbeiter auf seine Spargelfelder: sofort mal anrufen. Und wo wir saßen war sofort 10 kg. Spargel bestellt, halb geschält, halb ungeschält. Als wir hörten, dass am nächsten Tag sein Geburtstag war, hat Juliette direkt angeboten für ihn und seine Freundin eine Holländisch Spargel Mahlzeit zu bereiten. Das Angebot wurde angenommen und etwas unstabiel verabschiedeten wir uns und sind dann wieder an Bord "Vaarttuig" gegangen. Viel haben wir die Abend nicht mehr getan........

leere Teller: es hat geschmeckt!

Am nächsten Morgen kam Ralf schon früh zu sagen dass die Lieferung der Spargel leicht verzögert wurde. Wie spät er heute Abend essen wollte? fragte ich. Wieso heute abend?, er dachte zu Mittag essen ......Gut, dass wir nur noch informiert haben!

Sobald der Spargel geliefert wurden, so war Juul im Gang und ich im Stadt um dringend benötigte Schinken zu kaufen. Mit 2,5 kg Spargel, 9 hartgekochte Eier, 0,5 kg Schinken und ein Kilo neue Kartoffeln, haben wir vier dann ein richtige Gebürtstag Mahlzeit gemacht. Neu für sie war die Kombination von Eiern und Muskatnuss, aber sie haben es sich gut schmecken lassen!

Spargel bis zu nächste Woche!

Wir waren am Nachmittag auch noch an seinem Geburtstag Drink eingeladen. Das war zum Glück klein und nicht so heftig wie am Gestern Abend. Außerdem hatten wir uns besser vorbereitet durch etwas im Voraus zu essen !

Vier Kisten Wein haben auf uns gewartet(ehrlich gekauft!), aber als Abschiedsgeschenk hatte er 5 kg. ungeschälten Spargel für uns! Super!

Abschied

Der nächste Tag war Christi Himmelfahrt. Wir haben noch kürz gedacht eine weitere Nacht zu bleiben, aber die MainFranken wurde mit einer Gruppe von 250 Menschen abfahren und zwischen das Essen und Trinken Gestern hatten wir noch genug Gelegenheit, die Stadt zu sehen. Darüber hinaus, was macht man in einem drückend heißen Stadt, mit alle Laden geschloßen, wann Sie genießen können während die Bootsfahrt auf dem schönen Main unter einem strahlenden Himmel.

Also sind wir gegangen. Kurz vor neun verabschiedeten wir uns von Ralf und Petra und haben gelöst von der MainFranken. Auf Wiedersehen!

Fabelhaft, was für eine Gastfreundschaft!

down memory lane

Festung Marienberg

Van Wertheim naar Gemünden, dan door naar Würzburg waar we 2 dagen zijn blijven liggen. Vervolgens door naar Kitzingen en de dag erna naar Schweinfurt waar we opnieuw een dag zullen blijven liggen. Enerzijds omdat we de stad willen bekijken, anderzijds omdat het weer te slecht is om te varen. Koud, nat en winderig: in dergelijk weer nemen wij geen sluizen!
Tot en met Kitzingen hadden we prachtig weer. De temperaturen zijn weliswaar wat gedaald, maar dat is alleen maar prettig. Gisteren kwam de omslag, opnieuw koud en de buien vallen regelmatig en heftig en dat blijft vandaag doorgaan. Liggen blijven dus!

In de tijd dat ik bij Philips verantwoordelijk was voor Unigraphics (CAD/CAM), 1986-1990, hebben we ooit een Usergroup Meeting meegemaakt in Würzburg. Het jaar daarna organiseerde ik dat evenement in Eindhoven en heb toen ter lering de organisator van de vorige meeting opgezocht in Schweinfurt bij FAG-Kugelfischer, het bedrijf waar deze man dezelfde functie had als ik. Zijn naam ben ik allang kwijt, dit is meer dan 25 jaar geleden, maar toch doet veel me denken aan die tijd.  Wij zijn opnieuw naar de Marienburg in Würzburg geklommen op zoek naar herinneringen(we hadden daar toen het diner) maar niets kunnen vinden. Ook zonder dat is het overigens een prachtig gebouw en de klim meer dan waard. Vervolgens hebben we, op de fiets, ook de rest van Würzburg bekeken. Een ongelooflijk mooie stad met al die historische gebouwen!! alhoewel.........

Residence: groot, groter, grootst

Vlak voor het einde van WOII is ook Würzburg gebombardeerd. In een tijd van 20 minuten is 80% van de stad in puin gelegd, inclusief Marienburg en de Residence, het paleis van de Prins/Bisschoppen waar Würzburg al dit moois aan te danken heeft. De inwoners van Würzburg hadden de voorzienigheid lang tevoren alle burchten, paleizen en kerken te strippen van al het moois en dat op te bergen in de wijnkelders in de omgeving. Na het bombardement en de gigantische brand die er op volgde heeft men uiteindelijk het puin geruimd, de gebouwen herbouwd en opnieuw ingericht met de oorspronkelijke kunstwerken. Knap staaltje werk! Ik ken geen stad waar al het ouds er zo nieuw uitziet!

Intussen blijven wij zoeken naar aanlegmogelijkheden en verbaasden ons erover dat in vergelijking met de beschrijving door Henk Bakkenes er zo weinig over is van wat hij vond op zijn tocht.

"Vaarttuig" in het haventje in Würzburg.

De verklaring kwam in Würzburg waar de havenmeester met droge ogen 18 euro vroeg voor een te klein steigertje zonder verdere voorzieningen. Op mijn opmerking dat ik dat aan de dure kant vond, zei hij, zonder enige schaamte: Deze en die andere steiger zijn de enige 2 plekken waar boten van 12 meter kunnen afmeren in een omtrek van 10 km van Würzburg, dus wat wil je?? Ook de haven waar de ST68 had gelegen is verdwenen en 10 km stroomopwaarts verplaatst. De reden? De stad Würzburg, en met haar vele gemeenten aan de Main, willen al die kleine haventjes en steigers kwijt om plaats te maken voor de grote cruiseboten die 500 euro per overnachting betalen. Sinds de opening van het Main-Donau kanaal zijn die aantallen opgelopen van 50/jaar naar 600/jaar. Tja, dat hakt erin voor de stad en de lokale middenstand, daar kunnen die paar armzalige bootjes met gepensioneerde Hollanders niet tegenop! Ons rest dus niets anders dan duur te betalen voor de paar overgebleven steigertjes.

WSA Hafen-Gemünde

Alhoewel: soms wordt het te gek: aan de steiger van de kanoclub in Gemünden werd in totaal 25 euro gevraagd. Na hem gek verklaard te hebben, hebben we losgemaakt, zijn 2 km terug gevaren en hebben vastgemaakt in een werkhaven van WSA (Duitse Rijkswaterstaat). Dat mag, maar je moet je melden. Laat het nou vrijdag na vijven zijn, dus alles was gesloten en ook op zaterdag liet niemand zich zien. Wat jammer nou!! maar wat een prachtige plek!

Kitzingen: alleen voor Cruise boten

Kitzingen: zelfde verhaal. Een prachtige lange kade die ook in de Reiseführer "der Main" (2007) wordt aanbevolen. Helaas, nu gereserveerd voor Cruiseboten, alhoewel we dat pas uitvonden nadat we al hadden vastgemaakt. Gelukkig was er voor het bord dat dat aangaf nog krap ruimte voor 2 boten waar we nog net konden liggen. Jammer, jammer.
Tot overmaat kwam er nog een overbezorgde autochtoon vragen of wij wel een "Genehmigung" hadden om daar te liggen. "Natuurlijk" zei ik. Ik had het nog nadrukkelijk aan Juliette gevraagd en die had toestemming gegeven, maar dat heb ik die oplettende burger maar niet verteld.
Zoals gewoonlijk hadden de verantwoordelijke beambten elders drukke bezigheden, dus problemen hebben we niet gehad!

De Main

De Main is toch echt direct een heel andere rivier dan de Rijn. Al na 100 meter kijk je vreemd op als je bij 1500 toeren ineens 11 km/uur vaart. De tegenstroom hier is nauwelijks 1-1,5 km/uur en dat is te merken. Terug dus naar 1300 toeren, we zijn gewend geraakt aan die rustige 8-9 km/uur. Je ziet meer en het is wel zo goed voor je dieselverbruik.

onze sluisuitrusting

Wat ook echt anders is dan op de Rijn: we hebben weer sluizen. En als ik zeg sluizen, dan bedoel ik SLUIZEN. Vaak dubbel uitgevoerd met kamers van 300-340 meter lang, 15 meter breed en een verval tussen 2,6 en 4 meter. Het is dus logisch dat we soms wat aarzeling voelen bij de sluismeester wanneer we ons melden. Want om zo'n enorme bak water alleen voor zo'n "Sportboot" te laten vollopen.....
Zo zijn we op vrijdag 4 mei door 3 sluizen gevaren met een totaal verval van 10,5 meter. Geen drijvende bolders, dus gewoon ouderwets vastmaken op beide middenbolders aan een trap van de sluis. Sommige sluizen gedragen zich beschaafd en laten de kolk rustig vollopen, andere hebben sch... aan zo'n jachtje uit Holland en smijten de kraan vol open. Je bent wel lekker snel boven maar we hebben de lijnen al eens niet op tijd kunnen overpakken en dan rest niets anders dan op boeg- en hekschroef de boel onder controle te houden. We zijn geen moment in problemen geweest maar dat machtspelletje van deze mannetjes irriteert behoorlijk.

en dit staat voor de haven.....

"Sportboot" geweld uit de Westhaven van Frankfurt

's Avonds om half zes kwamen we aan in Frankfurt am Main. Op advies van de "Tijgerhaai" (redactieboot van de Waterkampioen) voeren we door naar de "Westhafen". Inderdaad een haven met prima ligging, dicht tegen het centrum, maar wat de Tijgerhaai niet vermeld had: de enkele douche en toilet moet je delen met alles wat er aan festiviteiten gaande is op de steiger van de Segelschule (bierflessen in het toilet), weliswaar 3 poorten met sloten die echter permanent openstaan zodat Jan en Alleman over de steiger loopt, geen afvalmogelijkheden en ook het gedoe met speedboten(uit de haven) voor de ingang van de haven moet je maar voor lief nemen. We hebben gigantisch liggen rollen door dat gedoe. De prijs voor dat alles: Euro 20/nacht, een nieuwe record voor 2012.
Maar dat werd allemaal goed gemaakt door het onverwachtte bezoek van Claudia en Udo, de bemanning van de "Liberté", ook wel liefkozend "das U-boot" genoemd waarmee we in 2011 twee weken hebben samen gevaren in Frankrijk (samen met de "Anyway"). Ze zijn spontaan uit Lahr komen rijden om ons op te zoeken en dat maakte die volkomen verregende zaterdag in Frankfurt meer dan goed. Die ochtend zijn we nog snel tussen de buien door naar de stad gefietst om broodjes en lekkere dingen voor de lunch te halen en daarna hebben we een ontzettend gezellige middag doorgebracht met z'n vieren.

de Johannisburg in Aschaffenburg

Op zondag, nog steeds in de regen hebben we de tocht gemaakt naar Aschaffenburg. Terwijl we de Flusshaven onder het gigantische Schloss Johannisburg invoeren brak de bewolking en konden we in een mager zonnetje droog aanleggen aan de steiger van de Motorboot- und Wasserskiclub Aschaffenburg.
Hier hebben we het advies van Henk en Diny maar opgevolgd en zijn een dag extra blijven liggen om dit prachtige stadje wat beter te bekijken. Eerst op maandagmorgen 4 zakken wasgoed in 3 wasmachines geladen in de lokale Waschsalon en toen de binnenstad in. Zeer de moeite waard, zeker in de omgeving van het slot en de historische binnenstad.

wasdag in Aschaffenburg

Dinsdag 8 mei zijn we vervolgens naar Miltenberg vertrokken, een tochtje van 38 km. Dit zijn de dagen en tochten zoals we die ons ook hadden voorgesteld vorig jaar in Frankrijk. De zon schijnt overvloedig, het landschap is prachtig, sprookjesachtige kastelen en ruïnes verschijnen na elke bocht tegen de berghellingen, geen verkeer en een brede, rustig voorkabbelende rivier. En elke sluis staat klaar om je te ontvangen en rustig naar boven te brengen. Oh nee, vergeet dat laatste. Vier sluizen vandaag met een totale wachttijd van 2,5 uur. Maar och, we hebben vakantie!!
In Miltenberg vastgemaakt aan de kade.

diesel sjouwen

Prima plekje, op nog geen 50 meter van een Esso tankstation. Direct van de gelegenheid gebruik gemaakt om 200 liter diesel in mijn jerrycans te laden voor de prijs van euro 1,419/liter. Tenminste, de eerste 160 liter. De laatste 40 liter gingen ineens voor een prijs van euro 1,499/liter. 8 cent per liter meer!! Ja, zei de beheerder, elke avond om 21:00 uur wordt de prijs aangepast, per satelliet, vol automatisch, kan ik ook niets aan doen. Voor mij was de lol eraf en ik heb het bij die 200 liter gelaten.
Ook in Miltenberg zijn we een dag extra blijven liggen. We hebben al een maand lang de boot niet meer gewassen en hij zag er schandalig uit. Dus met puts, schrobber en groene zeep aan de gang en allereerst maar eens stuurstand, dektent en achterdek onderhanden genomen. Ziet er weer spic-en span uit.
Ook dit stadje (een lange straat van 2,5 km ingeklemd tussen Main en berg) hebben we weer bekeken. Zeer de moeite waard met z'n kasteel en oude vakwerk huizen. Alleen jammer dat er 2 keer per dag zo'n enorme toeristenboot z'n lading passagiers in die straat spuit. Goed voor de economie zullen we maar denken, al die Amerikanen, Japanners en Aussies.
En vandaag ging het weer verder naar Wertheim. Drie sluizen en de vertraging viel mee. Weer die prachtige rivier die traag door het landschap meandert. Een strak blauwe hemel en de temperatuur die de 30 graden al weer begint te benaderen en weer die vriendelijke dorpjes met daarboven de dreigende ruïnes. Mooi, mooi, mooi.

Welkom in Wertheim

Vastgemaakt aan de clubboot van de Motor-Yacht- Club Wertheim in de monding van de Tauber. De havenmeester kwam nog even terugsnellen om ons een sleutel in de hand te drukken en ging vervolgens weer op weg naar zijn boodschappen. Wij zijn even het stadje ingelopen voor wat boodschappen, hadden een hilarische ontmoeting van 10 minuten met 2 Aussies op een terras (zij moesten dringend weer aan boord van hun rivercruise) en hebben vervolgens lui gedaan in de lome hitte aan boord.
Vannacht blijft het minimaal 18 graden: wordt het dan toch zomer???

PS: Geen foto's dit keer, die volgen later. T-Mobile geeft mij op dit moment slechts 64 Kbit/s en dat is geen snelheid waarmee je foto's kunt uploaden. Dus even geduld en vergeet dadelijk niet af en toe terug te kijken zodra ik de foto's wel heb geplaatst!!
UPDATE 20 mei:  De foto's zijn nu wel geplaatst. Dank voor jullie geduld!

De Lorelei bedwongen

Of het nou de mooie dag was of het hebben van moderne middelen als AIS die ons toestond een rustig moment uit te kiezen voor de passage, maar de Lorelei was eigenlijk een beetje een anti-climax.
Toegegeven: het is een van de mooiste en indrukwekkendste stukjes Rijn, maar we kregen niet die ontzettende ontlading toen we er eenmaal voorbij waren!.

De dag voor de Lorelei passage waren we uit Koblenz vertrokken. Voor het vertrek heb ik 2 uur in de machinekamer doorgebracht om alle techniek uitbundig te inspecteren. Je wilt tenslotte niet in de Lorelei bocht ineens geconfronteerd worden met een motor die uitvalt. Dus olie gepeild, filters geïnspecteerd, wierpotten schoongemaakt, V-snaren bekeken, slangklemmen aangedraaid en, niet te vergeten: het impellerdeksel verwijderd en de impeller grondig bestudeerd op scheurtjes.
Niets te vinden, alles perfect in orde.
Vervolgens begonnen we onze reis naar Hafen am Hund, een rustige plek zo'n 4 km. voor de Lorelei. Aan de Lorelei wil je fris beginnen, aan het begin van de dag dus. Niet als je al 6 uur tegen de stroom hebt geploeterd en moe bent en dan nog eens die rots moet nemen.

in Hafen-Hunt zoals onze gastheer het noemt.
Op achtergrond de ondiepe haveningang.

Dus naar Hafen am Hund, maar ons geluk hield op bij de haveningang. Ondiepte stond er, blijf in het midden!  Slecht advies! Ineens kwam de kont omhoog en was de snelheid weg: vastloper dus! Gelukkig was er geen klap of een hoop geraas, dus blijkbaar was de monding dichtgeslibt met zand en modder. Achteruitgeslagen, 10 meter naar stuurboord en weer vast, Weer achteruit, 20 meter naar bakboord, weer vast. Ik wilde eigenlijk al stoppen en nog 2 km doorvaren naar de vluchthaven van St. Goar toen ineens de marifoon tegen mij zei: "So weit wie möglich nach bakbort", oftewel: geloof dat bordje niet, zo dicht mogelijk tegen de pier aan en voorzichtig vooruit.
Ervan uitgaande dat de onbekende wist waar hij het over had, heb ik z'n advies opgevolgd en ben langzaam langs de pier naar binnen gekropen. "Jetzt können sie wieder ins Mitten fahren" zei de marifoon, en de dieptemeter gaf de stem gelijk. Langs een verlaten en vervallen steiger manoeuvrerend kwamen we bij een tweede steiger met 8 ligplaatsen en een Anker Trawler 1100 waar een eenzame man ons stond op te wachten. Jawel, hij was de stem uit de marifoon en nee, we hoefden ons niet verplicht te voelen om bij hem aan te leggen, wetend dat wij 20 meter verder die moderne goed geoutilleerde steiger zagen liggen.

gastvrij onthaal!!

Toch hebben we dat gedaan en na een moeizame aanleg procedure waarbij bleek dat ik gisteren de joysticks van boeg- en hekschroef verkeerd om in het dashboard had geplaatst (hoe krijg je het voor elkaar......), werden wij de tweede boot en de enige gast van Norbert en Regina, de uitbaters en enige bewoners van deze steiger.
We hebben een heel plezierige avond gehad. Wij waren dit jaar de eerste gasten en zij hadden dus alle energie nog om zich om ons te bekommeren. Om 5 uur werden we uitgenodigd voor een biertje en om half acht, vele biertjes en sterke verhalen later verlieten wij hun steigerterras met het gevoel weer vrienden voor het leven te hebben gemaakt.

uitgewuifd

De volgende dag begon al mooi. De hevige wind van de dag ervoor was gaan liggen, de nachtelijke regen en donder was opgehouden en de AIS werd nauwlettend in de gaten gehouden om op tijd een groot gat in de voorbijtrekkende rij schepen te vinden. Op het moment dat we dat zagen aankomen hebben we afscheid genomen van Regina en Norbert, losgemaakt (ditmaal met correct werkende boeg- en hekschroef) en ons voorzichtig voorbij de ondiepte gemanoeuvreerd.  We kwamen 100 meter voor de laatste vrachtvaarder in de rij uit, maar wisten dat die ons ruim voor de Lorelei gepasseerd zou zijn.

de Lorelei

Lorelei waarschuwingsyteem:
geen tegemoetkomend verkeer

En zo was het ook. Met het eerste schip achter ons op 3 km. en geen schepen in de afvaart begonnen we aan het traject. Het is prachtig mooi, de kastelen op de hellingen, de dorpjes langs de oevers en dan die haakse bocht en de vernauwing langs de 130 meter hoge rots. "Vaarttuig" gedroeg zich zoals wij dat van een Smelne verwachten: met 1800 toeren op de teller gingen wij met een keurige 6-7 km/uur door de bocht. Vanwege gebrek aan verkeer hoefden we ook niet krampachtig de stuurboordoever te houden maar konden comfortabel praktisch door het midden. Hoe het ook kan zijn zagen we toen ineens een klein zeilbootje de hoek om kwam. In die haakse bocht krijg je allerhande botsende stromen en behoorlijk wat golven en dit bootje van een meter of 6-7 werd als een gek op en neer gesmeten op die golven. Zo te zien kun je beter stroomopwaarts de Lorelei nemen dan stroomafwaarts!

De "Goethe" komt opstomen!

De rest is anticlimax. We hebben nog zo'n 5 km. zware stroom tegen gehad met als toppunt de monding van de Nahe en het (voormalige) Gat van Bingen. Daar werden we nota bene voorbij gelopen door de stoomboot "Goethe" terwijl wij een armzalige 2,5 km/uur op de teller hadden staan. Na deze ervaring zijn we maar binnengelopen in de haven van Bingen.
Op woensdag 2 mei zijn we van Bingen naar Wiesbaden/Schierstein gevaren. Breed, breed water en dus weinig stroming. Wederom een nevelige dag wat erg jammer is want dit was een erg fraai stuk Rijn. Gelukkig werd dat gecompenseerd met een doorbrekende zon toen we de haven van Schierstein binneliepen. Na een vergeefse poging bij de Marina zijn we uiteindelijk beland bij de Wassersport Verein Schierstein. Laat dat nu dezelfde haven zijn waar de ST168 veertien jaar geleden heeft gelegen! Zelfs het Griekse restaurant in het clubgebouw is er nog!
We voelden ons er erg plezierig. Zeer gastvrij, met regelmatig aanlopen van clubleden om te vragen of alles naar wens was en of ze nog konden helpen etc. etc. Dus we zijn gezellig nog een dagje blijven liggen. Aan boord is tenslotte altijd nog wat te doen!

de monding van de Main (links)

Vandaag, vrijdag 4 mei zijn we uit Schierstein vertrokken. Na 2 vergeefse pogingen witte diesel te krijgen bij verschillende bunkerboten hebben we na 6 kilometer bij Mainz de Rijn verlaten. Geen fanfares, geen gejuich, geen tranen. Ons eerste etappe zit erop. Het was best wel werken met lange dagen en regelmatig slecht weer, maar we hebben er van genoten.

De Lorelei op eigen kiel nemen?: Seen it, done it!!

Voor de rekenaars: Van Amsterdam naar Mainz hebben we 518,1 km afgelegd in 14 vaardagen en 5 ligdagen. De motor heeft 73,6 draaiuren gemaakt en dat geeft een gemiddelde snelheid over het hele traject van 7 km/uur. De gemiddelde vaartijd was 5 uur en een kwartier per vaardag.
Het dieselverbruik weet ik niet, aangezien ik nog niet heb kunnen tanken. Een voorzichtige schatting mijnerzijds is dat we ongeveer 400 liter diesel hebben verstookt op dit traject.